Waarom hebben virtuele assistenten als Siri, Alexa en Cortana vaak een vrouwennaam en dito stem? Waarom werd de rekenkracht van computers in de jaren 40 uitgedrukt in meisjesuren? En moeten we ons zorgen maken over de ontwikkeling van seksrobots en AI-girlfriends? De tentoonstelling Vrouwen als technologie onderzoekt het snijvlak van vrouwelijkheid en technologie aan de hand van paaldansende robots, quasi-erotische anatomische modellen en speciaal voor vrouwen ontworpen keukens. Ontmoet ELIZA, de eerste therapeutische chatbot uit de jaren 60, of Nancy, de bordurende damesrobot uit 1910 die bevallig met haar ogen knippert en kuis haar enkels kruist.
De tentoonstelling laat aan de hand van meer dan 200 objecten zien dat technologie zelden neutraal is en altijd de heersende maatschappelijke denkbeelden weerspiegelt, zeker als het over vrouwen gaat. Vrouwen als technologie is een tentoonstelling voor tech-fanaten, feministen, designliefhebbers en iedereen die zich wel eens afgevraagd heeft waarom we doen alsof technologie echt een mannending is.
Rekenmachines, huismakers, broedmachines en lustmachines
In de tentoonstelling Vrouwen als technologie ontdek je vier even belangrijke als problematische rollen die vrouwen (kunnen) spelen: vrouwen als huismakers, vrouwen als rekenmachines, vrouwen als broedmachines en vrouwen als lustmachines. De tentoonstelling toont de ambivalente relatie tussen vrouwen en technologie en laat zien hoe deze rollen mede gevormd zijn door technologie. Technologie zelf is daarbij allesbehalve neutraal: de ontwikkeling ervan weerspiegelt altijd de heersende maatschappelijke denkbeelden. Daarnaast ontdek je de belangrijke bijdrages die vrouwen leveren en hebben geleverd in de ontwikkeling van technologieën; in het huis, in de ontwikkeling van computers, op het medische gebied van vruchtbaarheid en in de seksindustrie. We kijken hiervoor naar huidige maatschappelijke discussies en structuren, gaan terug in de tijd en speculeren over de toekomst.
Unieke objecten in Den Bosch
De tentoonstelling toont een aantal unieke objecten, die samen het complexe verhaal van vrouwen en technologie vertellen. Zo ontmoet je bijvoorbeeld Lexie, de digitale klassenassistent die is ontworpen om leerkrachten te ondersteunen. Haar stem is vriendelijk en geduldig, haar gezicht is duidelijk vrouwelijk. Kinderen groeien door Lexie op met AI-systemen die niet alleen hulpvaardig zijn, maar ook ideeën over gender en dienstbaarheid herhalen en bekrachtigen. Want wat leren kinderen over werk, over gender, over autoriteit als ze opgroeien met AI op school die zorgzaam en vrouwelijk is, maar nooit een weerwoord geeft?
Je ziet ook een zwangerschapsmodel uit 1875, gemaakt van papier-maché door de Franse arts Louis Auzoux. Het is een gestileerde en geïsoleerde weergave van de baarmoeder, maar waar is de vrouw zelf gebleven? Dit model is een spiegelbeeld van de medische en maatschappelijke ideeën over reproductie in zijn tijd.
Speciaal voor deze tentoonstelling kocht het museum ook Harmony en Tanya aan, twee seksrobots van het bedrijf RealDoll. Het zijn hyperrealistische vrouwenlichamen die tot in detail zijn aan te passen en te programmeren. Met siliconenhuid, sprekende gezichten en ingebouwde AI zijn deze poppen ontworpen om niet alleen seksuele verlangens te vervullen, maar ook om te luisteren, leren en reageren.
Daarnaast zie je werk van Loan Favan, een jonge kunstenaar en ontwerper uit Nieuw-Caledonië. Zij presenteert haar nieuwe project P’arowo Orore (Faces of Tomorrow, in samenwerking met Stefan Boerkamp), waarin ze de stereotyperende afbeeldingen van cyborgs aan de kaak stelt. Want die strakke zilveren robotlichamen zijn vaak overduidelijk gemodelleerd naar Westerse schoonheidsidealen. Hoe zou een cyborg eruit zien die gebaseerd is op de gemarginaliseerde groepen van onze geglobaliseerde wereld?
En voor de echte tech-fanaten is er ook de gigantische IBM 1404, de eerste commercieel succesvolle computer, die werd geïntroduceerd in 1959. Voor die tijd werd het rekenwerk bij bedrijven vaak gedaan door vrouwen, en was het laag gewaardeerd. Maar de computer zorgde voor een symbolische herwaardering: de machine werd belangrijk, dus het werk eraan ook en daarmee ‘mannelijk’.
Deze tentoonstelling wordt mede mogelijk gemaakt door de steun van het Mondriaan Fonds,
Op zondag 22 juni 2025, tijdens het midzomerweekend, presenteren buitenplaats Kasteel Wijlre en Odapark Venray de zintuigelijke kunstdag Season Sessions: The Resonant Garden. Verspreid over drie unieke locaties in Limburg – van zonsopkomst in de kloostertuinen van Steyl tot middagprogramma’s in Wijlre en Venray – staat deze dag volledig in het teken van kunst, natuurbeleving en reflectie.
Vanaf 21 mei 2025 presenteert La Galerie Dior, gevestigd aan het iconische 30 Montaigne in Parijs, een gloednieuwe tentoonstelling die de rijke geschiedenis en voortdurende innovatie van het modehuis viert. In dit steeds evoluerende kunst- en erfgoedcentrum wordt het verhaal van Christian Dior en zijn opvolgers verteld aan de hand van ruim 150 couturestukken, originele schetsen, archiefmateriaal en zeldzame foto's.