Dagelijks krijgen we honderden beelden te zien via tv, kranten, tijdschriften, sociale media en chat. Vaak weten we niet meer wat echt is en wat bewerkt. Wat zien we eigenlijk, en wie bepaalt dat? In Voorbij de foto presenteert het Zuiderzeemuseum nooit eerder getoond fotomateriaal dat de bezoeker laat ontdekken hoe eigen ervaringen mede bepalen wat we zien en welke betekenis we daaraan geven. Met een rijke mix van historische foto’s uit de collectie, werk van toonaangevende fotografen en verrassende invalshoeken van bekende Nederlanders als Humberto Tan en Victor Mids, biedt de tentoonstelling een prikkelende ervaring die verder gaat dan kijken alleen.
Tegelijk is Voorbij de foto ook een reis door de rijke beeldgeschiedenis rond de voormalige Zuiderzee. Daar is verrassend veel beeld van, omdat het leven op en rond de Zuiderzee van meet af aan een geliefd onderwerp bleek voor fotografen. Van klederdracht tot het leven op straat en van uitbundige dorpsfeesten tot vissersschepen in de havens, alles werd gefotografeerd. De tentoonstelling brengt die geschiedenis in beeld via een selectie uit de duizenden foto’s uit de collectie van het Zuiderzeemuseum.
De tentoonstelling gaat overigens verder dan een collectie pittoreske plaatjes en behandelt heel specifiek ook de perceptie van beeld. Elke foto vertelt een specifiek verhaal, maar iedereen neemt dat anders waar. Wat we zien, wordt gekleurd door eigen herinneringen, kennis en ervaring. Ook de motivatie van de fotograaf speelt een rol, al is zijn visie niet bepalend voor het gevoel dat zijn beeld oproept en de verschillende waarderingen die mensen eraan toekennen. Objectiviteit is een lastig te vangen begrip, zeker als het om perceptie gaat. Wat je ziet wordt beïnvloed door wat je eerder hebt geleerd, meegemaakt en onthouden, zeggen Humberto Tan, Elke Wiss en Victor Mids. Voor hen is die realiteit onderdeel van hun dagelijks werk, dat voor alle drie draait om beeldvorming. Het Zuiderzeemuseum laat ons door hun ogen dezelfde foto opnieuw zien met de vraag: zien wij wat zij zien?
De Zuiderzee sprak niet alleen vroeger tot de verbeelding, maar spreekt ook vandaag de dag nog veel fotografen aan. Bekende namen als Henri Berssenbrugge, Ed van der Elsken, Hendrik Kerstens, Henk van der Leeden, Jimmy Nelson, Roger Parry en andere fotografen en documentairemakers
legden grote Zuiderzee-thema’s vast, zoals bewoners in klederdracht, botters in de haven, de Volendammer Kermis en vele karakteristieke afbraakpanden en dorpsgezichten die moesten wijken voor stedelijke vernieuwingen.
Wat je ziet wordt beïnvloed door wat je eerder hebt geleerd, meegemaakt en onthouden’
Voorbij de foto is speciaal ontworpen om voor iedereen toegankelijk te zijn - ook voor bezoekers met een visuele beperking. Dankzij reliëffoto’s, voelobjecten, hoge contrasten en een zorgvuldig samengestelde audiotour wordt het verhaal achter de beelden op een zintuiglijke manier tot leven gebracht. Iedere maand is er bovendien een speciale rondleiding onder begeleiding van een museumdocent. Met persoonlijke aandacht en maatwerk zorgt de docent ervoor dat de bezoekers met een visuele beperking de
tentoonstelling op een betekenisvolle en interactieve manier
kunnen ervaren.
Voorbij de foto
17 oktober 2025 t/m 6 april 2026
Zuiderzeemuseum
Wierdijk 12-22, Enkhuizen
Info: zuiderzeemuseum.nl
De kunst van Eliane Douglas is origineel en tegelijkertijd herkenbaar. Zij verwerkt antieke foto’s tot hedendaagse wandkunst met de allure uit bijvoorbeeld de Jugendstil of het impressionisme. Douglas: ‘Ontroerd worden door kunst, ongeacht de vorm, is iets magisch. Het maakt blij, het kalmeert en verbindt, iets dat we wel kunnen gebruiken in deze tijd. Je kunt je letterlijk opgeladen voelen na het ervaren van iets moois. En dat allemaal zonder snoer!’
PAN Amsterdam huist van zondag 2 november t/m zondag 9 november in de Amsterdamse RAI. Met 125 deelnemende galeries in 21 categorieën biedt deze 38e editie meer diversiteit dan ooit. Het aanbod varieert van beeldende tot decoratieve en van oude tot hedendaagse kunst: naast oude meesters, Aziatische prenten en 19e-eeuws antiek zijn er klokken, munten, posters, glas, design, horloges, zilver, iconen, comic art en nog veel meer. Splinter Chabot ontwierp het campagnebeeld van dit jaar, er is aandacht voor Japanse kunstvormen en Museum Spotlight gaat dit keer naar het Kröller-Müller Museum. Directeur van PAN Amsterdam Mark Grol: ‘Het aanbod van deze 38e editie is breder, interessanter en verleidelijker dan ooit. Dwaal rond, laat je inspireren en wie weet, misschien neem je wel iets mee naar huis!’
In 2015 kocht kunstenares Simone Theelen een voormalig grenspostgebouw en transformeerde het tot galerie en atelier. Sindsdien is het niet alleen een plek waar kunst te bewonderen valt, maar ook een plaats waar kunst ter plekke ontstaat. Theelen: ‘Hier vloeit creativiteit rijkelijk. Geen enkele creatie is ‘standaard’.’