Als de vrijheid mislukt is een onheilspellende tentoonstellingstitel die klinkt als een waarschuwing, als een noodsignaal dat verder reikt dan het Rotterdamse atelier van Charlotte Schleiffert. Want vrijheid is geen vanzelfsprekendheid, maar een voortdurend bevochten ruimte. Precies die kwetsbaarheid legt Schleiffert bloot in haar monumentale tekeningen en schilderijen die vanaf 12 oktober te zien zijn in de tentoonstellingszalen van Museum W in Weert.
Het begrip ‘vrijheid’ staat bij Schleiffert niet alleen voor persoonlijke autonomie, maar voor een ideaal dat juist nu steeds meer onder druk staat - en daarmee de kern van onze tijd blootlegt. We leven in een wereld waarin dreigingen zich opstapelen en elkaar versterken: oorlog en geweld, klimaatverandering en het verlies van biodiversiteit, groeiende ongelijkheid, een groeiende angst voor de ander en een afnemende acceptatie van genderen seksuele diversiteit. Het zijn geen losstaande kwesties, maar schakels in een netwerk van crises dat onze samenleving steeds grilliger en onvoorspelbaarder maakt. Juist die veelheid aan lagen is zichtbaar in Schleifferts beeldtaal. Haar figuren zijn samengesteld en meerstemmig, geladen met tegenstellingen en tegenstrijdiheden. Ze belichamen tegelijk kracht en kwetsbaarheid, schoonheid en dreiging, en geven zo vorm aan de complexiteit van het huidige klimaat.
Al ruim dertig jaar bouwt Charlotte Schleiffert aan een krachtig enkleurrijk oeuvre van monumentale tekeningen en schilderijen. In expressieve composities verbeeldt zij figuren die opvallen door hun intense kleuren, gedurfde vormen en gelaagde betekenissen. Haar personages zijn samengestelde wezens: man én vrouw, dier én mens, natuur én cultuur, vrede én oorlog. Deze samensmeltingen leiden tot intrigerende gestalten die agressie, zelfverzekerdheid en sensualiteit uitstralen. Schleifferts werk is doordrenkt van engagement. Ze spreekt zich uit over genderkwesties, seksuele vrijheid en bredere vrijheidsvraagstukken, en werpt licht op thema’s als armoede, onrecht, vrouwenonderdrukking en machtsongelijkheid.
In haar tekeningen en schilderijen gebruikt Schleiffert een rijke mix aan materialen, zoals pastelkrijt, diverse soorten verf en potlood. Ook maakt zij veelvuldig gebruik van collagetechnieken, waarbij ze onder meer zilverpapier en plasticfolie verwerkt. Dit gelaagde materiaalgebruik wordt gecombineerd met felle kleuren, abstracte vormen, verrassende uitsneden en onrealistische proporties. Dat is goed te zien in het werk Dippo Ceremonie (2016). Op het eerste gezicht toont dit monumentale schilderij een feestelijk tafereel: een dansende menigte op de achtergrond en op de voorgrond een vrouw in verleidelijke pose, weergegeven in krachtige vormen en felle kleuren oranje, blauw en geel.
Maar achter die schijnbare vrolijkheid schuilt een confronterende werkelijkheid: de compositie is gebaseerd op een foto van een vrouwenbesnijdenis. Opvallend is dat de vrouw op de voorgrond veel groter is afgebeeld dan de groep mannen achter haar. Door deze verstoorde verhouding krijgt zij een onverwacht overwicht op de mannen, alsof ze de regie over de scène terugpakt. Juist door deze werkwijze - de letterlijke gelaagdheid van materialen en de vervreemdende inzet van vorm en verhouding - wordt ook de inhoud meerlagig: feestelijkheid en gruwel, kwetsbaarheid en kracht, botsen en versmelten in één beeld.
Een ander aangrijpend werk is de tekening Selfie uit 2018. Het toont een groep vluchtelingen op het strand die samen een foto maakt. Daarmee verbeeldt Schleiffert de tragische werkelijkheid dat het aantal mensen op de vlucht in de 21e eeuw blijft stijgen. Het strand fungeert in dit werk als een dubbelzinnig symbool: een plek van aankomst en hoop, maar ook van gevaar en verlies. Vanaf de Noord-Afrikaanse en Turkse kusten proberen talloze mensen de Middellandse Zee over te steken, vaak in gammele boten die stranden of zinken. De tentoonstelling Als de vrijheid mislukt brengt een groot aantal recente tekeningen en schilderijen van Charlotte Schleiffert samen. De titel, ontleend aan een van haar werken, vangt de urgentie van haar hele oeuvre. Vrijheid is immers geen vanzelfsprekendheid, maar een ideaal dat telkens opnieuw bevochten moet worden. Schleifferts werk confronteert ons met de dreiging van terugval en het verlies van verworven rechten, zowel maatschappelijk, politiek als persoonlijk. Haar beeldtaal, rijk aan contrasten, roept indringende vragen op over autonomie, macht en verantwoordelijkheid.
Ook Museum W stelt zich tot doel zijn bezoekers vragen mee te geven. De W staat daarbij niet alleen voor Weert, maar ook voor wie, wat, waar en waarom. In dit licht - en in dialoog met Schleifferts tentoonstelling - dringen zich existentiële vragen op: Wat is vrijheid? Ten koste van wie bestaat de vrijheid van een ander? En wat gebeurt er wanneer vrijheid faalt? Schleifferts werk dwingt ons niet weg te kijken, maar positie te kiezen - als individu én als gemeenschap. Als de vrijheid mislukt is daarmee niet alleen een waarschuwing, maar ook een oproep tot waakzaamheid en verzet.
Van 12 oktober 2025 t/m
15 maart 2026
Museum W, Meikoel 2, 6001 EE
Weert
Info: museumw.nl
De kunst van Eliane Douglas is origineel en tegelijkertijd herkenbaar. Zij verwerkt antieke foto’s tot hedendaagse wandkunst met de allure uit bijvoorbeeld de Jugendstil of het impressionisme. Douglas: ‘Ontroerd worden door kunst, ongeacht de vorm, is iets magisch. Het maakt blij, het kalmeert en verbindt, iets dat we wel kunnen gebruiken in deze tijd. Je kunt je letterlijk opgeladen voelen na het ervaren van iets moois. En dat allemaal zonder snoer!’
Dagelijks krijgen we honderden beelden te zien via tv, kranten, tijdschriften, sociale media en chat. Vaak weten we niet meer wat echt is en wat bewerkt. Wat zien we eigenlijk, en wie bepaalt dat? In Voorbij de foto presenteert het Zuiderzeemuseum nooit eerder getoond fotomateriaal dat de bezoeker laat ontdekken hoe eigen ervaringen mede bepalen wat we zien en welke betekenis we daaraan geven. Met een rijke mix van historische foto’s uit de collectie, werk van toonaangevende fotografen en verrassende invalshoeken van bekende Nederlanders als Humberto Tan en Victor Mids, biedt de tentoonstelling een prikkelende ervaring die verder gaat dan kijken alleen.
PAN Amsterdam huist van zondag 2 november t/m zondag 9 november in de Amsterdamse RAI. Met 125 deelnemende galeries in 21 categorieën biedt deze 38e editie meer diversiteit dan ooit. Het aanbod varieert van beeldende tot decoratieve en van oude tot hedendaagse kunst: naast oude meesters, Aziatische prenten en 19e-eeuws antiek zijn er klokken, munten, posters, glas, design, horloges, zilver, iconen, comic art en nog veel meer. Splinter Chabot ontwierp het campagnebeeld van dit jaar, er is aandacht voor Japanse kunstvormen en Museum Spotlight gaat dit keer naar het Kröller-Müller Museum. Directeur van PAN Amsterdam Mark Grol: ‘Het aanbod van deze 38e editie is breder, interessanter en verleidelijker dan ooit. Dwaal rond, laat je inspireren en wie weet, misschien neem je wel iets mee naar huis!’